شک و یقین در ویتگنشتاین متأخر

Authors

  • محمدصادق زاهدی استادیار فلسفه دانشگاه بین المللی امام خمینی
Abstract:

در معرفت‌شناسی کلاسیک، شکاکیت در مقابل معرفت قرار داشته و روشهای مختلفی برای پاسخ به شکاکان ارایه می‌شود. ویتگنشتاین متأخر با تمایز نهادن میان معرفت و یقین رویکرد جدیدی را در نقد شکاکیت مطرح کرده است. او یقین را امری مقدم بر معرفت می‌داند که ریشه در عمل و نه معرفت دارد. به باور وی صورت ابتدایی بازی زبانی، یقین است که در عین معقولیّت‌ بی‌نیاز از هرگونه توجیه و دلیل است. به زعم وی برخی از گزاره‌ها وجود دارند که در عین این که تردید در آنها محال است ادعای معرفت به آنها نیز مهمل است. ویتگنشتاین، این گزاره‌ها را گزاره‌‌های محوری می‌نامد و معتقد است تصویر ما از جهان با تکیه بر آنها ساخته می‌شود. این گزاره‌‌های محوری از آن جهت که مبنای بازی‌های زبانی ما و اساس هرگونه تحقیق و پژوهشی هستند که به دست ما انجام می‌گیرد قطعی و یقینی‌اند. او قطعیت و یقینی بودن این گزاره‌ها را به منزله خطاناپذیر بودن یا مطابقت آنها با واقع نمی‌داند، بلکه یه یاور وی یقین به آنها ناشی از طرز تلقی افراد است که لزومی ندارد با واقعیت مطابقت داشته باشد. به باور وی، مبانی معرفت آدمی نه بر توجیه، که بر حوزه‌ای ورای آن یعنی عرصه عمل و نحوه معیشت وی متکی است. در این مقاله دیدگاه ویتگنشتاین دربارۀ یقین را تبیین خواهیم کرد و در نهایت دربارۀ این که آیا نظریۀ وی توانسته است معضل شکاکیت در فلسفه را حل کند داوری خواهیم نمود.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

روش نقدی ویتگنشتاین متأخر

ویتگنشتاین در دورۀ متأخر فلسفۀ خود همچون دورۀ متقدم بر نقدی بودن روش و فعالیتِ فلسفی تأکید می‌کند، اگر چه آن را در دورۀ متأخر بسط می‌دهد. او در فقراتی از کتابِ پژوهش‌های فلسفی از این روش با عنوانِ درمانگرایانه بودن نیز یاد می‌کند که در فرآیندِ آن فیلسوف به آن چه موجباتِ مغالطی اندیشیدن و خلطِ مقولاتی را فراهم کرده است، پی می‌برد. تأسیس چنین روشی به واسطۀ نگاهی نوین به زبان فراهم می شود که زبان را جدا...

full text

ناسازگاری درونی دیدگاه ویتگنشتاین متأخر

هرچند همه­ی تلاش «ویتگنشتاین» (Wittgenstein) به منظور سازگاری درونی دیدگاه متأخّر خود بوده است، لیکن با بررسی دقیق، مواردی از ناسازگاری درونی در آن مشاهده می­شود. یکی از موارد ناسازگاری درونی و بیرونی مطابق با تفسیر «کول»(Cavell) و «کریپکی» قرائت شکّاکانه از دیدگاه ویتگنشتاین متأخّر است. ویتگنشتاین شک­گرایی را به طور آشکار بی­معنا می­داند. به نظر او اصولاً نباید شکّاک حتّی برای بیان شک­گرایی خود از ط...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 14

pages  93- 112

publication date 2014-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023